یکی از شایع ترین عوارض دوران بارداری، لکه بینی و خونریزی در دوران بارداری است. این مشکلات عللی دارد و با توجه به شدت آن ها و مدت زمانی که فرد دچار این مشکل است، می تواند فرد را تحت تاثیر فرار دهد. ممکن است خونریزی یک الی چند روز ادامه داشته باشد. این مشکل یکی از بزرگ ترین دغدغه های خانم های باردار است و اغلب بابت این مساله بسیار نگران هستند و از پزشک خود درباره طبیعی بودن چند روز لکه بینی در بارداری سوال می پرسند. یکی از نکات قابل توجه در دوران بارداری، دانشتن تفاوت بین خونریزی و لکه بینی است. اگر خونریزی شدید و طولانی مدت باشد، قبل از بروز هر نوع خطری، می توان از آن پیشگیری کرد و جان مادر و جنین را نجات داد.
خونریزی در دوران حاملگی حاکی از چیست؟
در ماه های اول بارداری، خونریزی امری طبیعی است. خونریزی در ماه های مختلفی از بارداری می توان اتفاق بیفتد که هر کدام می تواند حاکی از مساله ای باشد. خونریزی در ماه های اول بارداری خطر جدی ندارد و امری طبیعی است و به زودی برطرف می گردد. اما برای توضیح کامل در این خصوص ما برای هر ماه به صورت جداگانه علل خونریزی و میزان خطرناک بودن آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
لکه بینی در سه ماه اول دوران بارداری
یکی از مسائل طبیعی در سه ماهه اول دوران بارداری، لکه بینی است. این لکه بینی هیچ خطری برای جان مادر و جنین ندارد و سبب سقط جنین نمی شود. لکه بینی در سه ماه اول می تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد :
حاملگی خارج رحم
در صورتی که تخمک نتواند در خود رحم بارور شود و در خارج از آن باردار می شود، حاملگی خارج رحم رخ می دهد. این حاملگی می تواند در جایی مقل لوله های فالوپ اتفاق بیفتد. در این صورت می توان شاهد لکه بینی و درد پایین شکم بود.
لانه گزینی جنین
بعد از اینکه سلول تخمک باور شد و ۳ روز نیز در لوله های فالوپ ماند، پروسه بعدی، انتقال آن به رحم است تا به دیواره رحم متصل شود. این مساله ۶ الی ۱۲ روز بعد از تخمک گذاری طول می کشد که به آن لانه گزینی می گویند. از بارزترین نشمانه های لانه گزینی، گرفتگی عضلات، حساس شدن سینه ها و لکه بینی است. اگر شبیه به خونریزی های دوران قاعدگی را در سه ماه اول بارداری مشاهده کردید، به دلیل لانه گزینی خفیف است.
خونه ناشی از لانه گزینی لقاح و تشکیل نطفه به زودی خارج نمی شود، بلکه به تدریج خارج می گردد. البته باید این را در نظر داشت که حداکثر زمان برای این خون، سه روز است.
رابطه جنسی
مویرگ های خونی سبب انسداد دهانه رحم می شوند. حال که در دوران بارداری نیز خون بیش تری در رحم و مویرگ ها جاری است. در صورت برقراری رابطه جنسی، دهانه رحم تحریک شده و به این ناحیه فشار وارد می شود. همین امر می تواند سبب لکه بینی گردد این لکه بینی معمولا طی چند ساعت از بین می رود و به درزا نمی انجامد.
معاینه و بررسی فیزیکی
معمولا معاینه های لگنی مابین هفته های ششم تا دوازدهم دوران بارداری صورت می گیرد. بعد از انجام معاینات فیزیکی، فرد شاهد لکه بینی تا ۲۴ ساعت خواهد بود ولی نیازی به نگرانی نیست و خطری جان مادر و جنین را تهدید نمی کند.
عفونت واژن
ممکن است عواملی همچون تبخال و عفونت واژن سبب بروز خونریزی شود. بیماری های مقازبتی خود می تواند سبب عفونت قارچی واژن شوند.
پولیپ های رحمی
در صورتی که قبل از بارداری، خانمی به در صورتی که قبل از بارداری، خانمی به پولیپ رحمی مبتلا باشد و از آن بی اطلاع باشد، ممکن است در طول بارداری و یا رابطه جنسی هم دچار خونریزی می شوند. این نوع خونریزی ارتباطی به بارداری ندارد و خطرناک نیست. مبتلا باشد و از آن بی اطلاع باشد، ممکن است در طول بارداری و یا رابطه جنسی هم دچار خونریزی می شوند. این نوع خونریزی ارتباطی به بارداری ندارد و خطرناک نیست.
سقط جنین
اگر جنینی خودش را با شرایط خاص محیطی تطبیق ندهد و یا توان مقاومت در تحولات و شرایط خارجی نداشته باشد ، به ناچار از محل لانه گزنی خود جدا گشته و به خارج رحم سقوط خواهد کرد که به این حادثه اصطلاحا سقط جنین می گویند . گاهی نیز اتفاق می افتد که جنین تا ماهها دوام می یابد و در محل خود به تکامل و رشد خود می پردازد ولی پس از مدتی تحت شرایط خارجی قرار گرفته و و به دلایلی ساقط می شود که به این عمل نیز زایمان زودرس می گویند . یعنی جنین به زمان تکامل خود رسیده و به ناچار به بیرون خزیده است بر اساس همین موضوع اگر جنین کمتر از ۲۸ هفته عمر داشته باشد امکان زنده نگه داشتن آن مقدور نبوده و به طور استاندارد و طبق شناخت و اعتقاد کلاسیک جنین بزرگتر از ۲۸ هقته دوام ماندن و حیات در بیرون از رحم را در صورت بروز زایمان زودرس دارد .
خونریزی ساب کوریونیک
جمع شدن خون در لایه های کوریون که همان غشای خارجی جنین و کنار و داخل جفت در دوران بارداری مشکلی را ایجاد نمی کند ولی گاهی اوقات ممکن است خونریزی کند و مشکلاتی را سبب شود.
علل خونریزی در سه ماهه‌ی دوم و سوم بارداری
معمولا در سه ماهه دوم و سوم بارداری، احتمال خونریزی به نسبت سه ماه اول بارداری کاهش می یابد. با نزدیک شدن به ماه های آخر بارداری، اگر خونریزی رخ دهد، احتمال خطر و آسیب برای مادر و جنین بالا می رود. علل خونریزی در ماه های دوم و سوم می تواند به دلایل زیر باشد :
جفت سر راهی
جنین توسط بند ناف به جفت متصل می شود و تغذیه او از طریق بدن مادر صورت می گیرد. جفت در نیمه بالایی رحم قرار می گیرد. در شرایط خاص اگر جفت در نیمه پایینی رحم قرار گیرد، می تواند سبب مسدود شدن دهانه رحم شود. همین امر مانع از بیرون آمدن جنین می شود. به این وضعیت جفت سر راهی می گویند.
جفت سر راهی فقط همراه با خونریزی است اما هیچ دردی ندارد و دهانه رحم گشاد می شود.این مشکل معمولا عوارضی برای مادر و جنین به همراه ندارد، مگر اینکه خود جنین دچار اختلال شود و جنین نتواند از بدن مادر تغذیه کند. بین هفته های ۱۶ تا ۲۰ ام بارداری و توسط سونوگرافی مشخص می شود که آیا جفت سر راهی است یا نه. با مشخص شدن آن می توان از بروز هر نوع خونریزی و عوارض دیگر پیشگیری کرد. در صورتی که جفت سر راهی قبل از هفته ۳۷ ام بارداری رخ دهد، باید مادر کورتیکواستروئید مصرف کند تا ریه های جنی کامل شود. ولی در صورت ادامه خونریزی، زایمان سزارین صورت می گیرد.
لکه بینی در ایام باردای
این وضعیت زمانی رخ می دهد که زن حامله باشد و خود بر آبستنی خویش واقف بوده ولی باز در همان ایام عادت ماهانه، لکه هایی در خود مشاهده نماید و یا خونریزی اندکی شبیه به عادت ماهانه را رویت کند که اصطلاحا در زبان عامیانه به آن لکه دیدن در ایام آبستنی می گویند.
در زندگی روزمره و قیاس تجربی این موضوع دو خصوصیت ویژه دارد ، اولا : به خاطر اینکه چنین حالتی چندان تفاوت و تمایزی با عادات ماهانه ندارد ، برای بانوان بسی مایه شبهه و تردید است که آیا حامله شده اند یا نه. ثانیا اگر حتم بر این باشد که زن حامله است، چنین نشانه ای حاکی از زایمانهای زودرس و یا سقط ناخواسته می باشد.
برای اینکه از هر دو مورد خیال زنی آسوده گردد ، شایسته است که تحت کنترل پزشک قرار گرفته و به وسیله سونوگرافی مشکل و ابهام برطرف شود . این گونه شرایط و تغییرات در سه ماهه اول آبستنی مشاهده می گردد.
باداری خارج از رحم
همگان واقف به این حقیقت هستیم که محل لانه گزینی و پرورش و رشد جنین در داخل رحم مادر است. اما اگر به غیر از این اتفاق بیفتد و در مناطقی غیرمعقول همچون لوله های تخمدان ، در تخمدان ها، در دهانه رحم و یا حتی در داخل شکم ، جنین رشد و تکامل بیابد و لانه گزینی کند ف در آن صورت به چنین حادثه ای ، نام حاملگی خارج رحمی اطلاق می شود . ئبندرت دیده شده است که آبستنی خارج رحمی موفق بوده و تا پایان نهمین ماه دوام داشته است و اگر چنین شده باشد تا ماههای سوم و چهارم خونریزی زن آبستن را می آزارد و دردهای سنگین در ناحیه شکم و کمر خود احساس می کند .
دلیل چنین حادثه ای، عدم تعادل و سلامتی در ارگانهای تناسلی زن است ، که خود این موضوع به عواملی بستگی دارد :
- اگر زنی به مدت طولانی عقیم و یا نازا بوده باشد .
- اگر به یک مورد آبستنی خارج رحمی داشته باشد .
- اگر سابقا آلت تناسلی و ارگانهای داخل رحمی دچار التهابات بوده باشد .
- اگر در داخل رحم و یا ارگانهای تناسلی عمل جراحی انجام گرفته باشد .
در هر حال ، آبستنی خارج رحمی موضوعی است که شایع نبوده و بندرت اتفاق می افتد .
