درمان یائسگی زودرس به مجموعه‌ای از تدابیر پزشکی گفته می شود که با هدف کاهش و مدیریت علائم و عوارض مرتبط با یائسگی زودرس صورت می گیرد. یائسگی زودرس به معنای یائسگی قبل از سن طبیعی است و ممکن است با تغییرات هورمونی، ناراحتی های جسمی و روحی، کاهش کیفیت زندگی و مشکلات جنسی همراه باشد.
اما همه بانوان روزی به این دوران خواهند رسید و آن را تجربه خواهند کرد. دوران یائسگی اغلب بین سنین 45 تا 50 سالگی ظاهر می شود، اما آنچه یائسگی را بیش از پیش نگران کننده می کند بروز آن قبل از موعد آن است. بله، برخی بانوان یائسگی را پیش از 45 سالگی تجربه می کنند که در اصلاح به آن یائسگی زودرس نیز گفته می شود. اما علت این اتفاق چیست؟ آیا این پیش از موعد رسیدن می تواند خطر آفرین باشد؟ اصلا چه اتفاقاتی منجر به این زودهنگامی می شود؟
بیش تر بخوانید : هیسترکتومی
عوامل زمینه ساز یائسگی زود هنگام
برای مثال انجام شیمی درمانی ها و یا جراحی برداشت تخمدان را می توان از دلایل بروز یائسگی زودرس دانست. در ادامه به مواردی که این عارضه را پی دارند اشاره خواهیم کرد:
با وجود اینکه در برخی مواقع نمی توان دلیل قطعی بروز این اتفاق را دانست اما عوامل زیر به عنوان مهم ترین دلایل شایع آن شناخته می شوند.
- ژنتیک
- نقص های کروموزومی
- سبک زندگی
- ابتلا به بیماری های خود ایمنی
- ابتلا به صرع
- شاخص توده بدنی
- انجام برخی جراحی ها
بیش تر بخوانید : لاپاراسکوپی اندومتریوز
نشانه های یائسگی زودرس
دکتر اعظم السادات مهدوی در پاسخ به این سوال بیان می کنند که علائم یائسگی زودرس همانند یائسگی است. با این حال برای برخی از سوالات خانم ها را که از ایشان پرسیده اند را در ادامه مطرح کرده و توضیح می دهند:
به طور قطع نمی توان ادعا کرد که هر گونه قطع دوره قاعدگی به معنای آغاز یائسگی است، چراکه ممکن است این اختلال به علت بیماری خاصی رخ داده باشد. اما به طور کلی آنچه را می توان به عنوان علائم یائسگی زود هنگام در نظر گرفت از قرار زیر است:
- گرگرفتگی
- سرد درد های ناگهانی
- تعرق شبانه
- خشکی واژن
- اختلالات در خواب
- تکرر ادرار
- اختلالات خلقی
- افزایش وزن
- خشکی پوست
- احساس درد در سینه ها
- تجربه سندرم پیش از قاعدگی
- قاعدگی های نامنظم
- قاعدگی های خفیف و یا بسیار شدید
- درد مفاصل
- تغییرات میل جنسی
- ریزش مو
چطور می توان یائسگی زود هنگام را تشخیص داد؟
اگر بانوان با علائم بالا مواجه شده باشند می توانند برای اطمینان از علت آن ها به بهترین متخص زنان مراجعه کنند. وی با بررسی و معاینات جسمی و همچنین توجه به علائم ذکر شده توسط فرد می تواند تشخیص ابتدایی را ارائه دهد. اما وی نیز جهت اطمینان از تشخیص انجام برخی آزمایشات را پیشنهاد خواهد کرد:
آزمایشات هورمونی و بررسی سوابق خانوادگی از جمله راه هایی است که می تواند به تشخیص دقیق بینجامد.
آیا می توان یائسگی زودرس را درمان کرد؟
درمان یائسگی زودرس بستگی به علت اصلی آن، علائم و شدت آن دارد. در زیر، برخی از روش‌های درمانی معمول برای یائسگی زودرس ذکر شده است :
هورمون درمانی
در صورتی که یائسگی زودرس ناشی از کاهش سطح هورمون‌های تخمدان است، درمان هورمونی ممکن است مناسب باشد. این درمان شامل مصرف هورمون‌های تخمدان (مثل استروژن و پروژسترون) است که به تعویض هورمون‌های کاهش یافته در بدن کمک می‌کند.
درمان ترکیبی هورمون ها
برخی از زنان ممکن است به جای مصرف هورمون‌های تخمدان، از درمان ترکیبی هورمونی استفاده کنند. این درمان شامل مصرف استروژن و پروژسترون به همراه داروهایی مانند دی‌هیدرواپی‌ئپی‌اندروسترون است.
داروهای ضد افسردگی
- برخی داروهای ضد افسردگی می‌توانند برای کاهش علائم اضطراب و افسردگی مرتبط با یائسگی زودرس تجویز شوند.
مکمل‌های گیاهی
برخی مکمل‌های گیاهی مانند سویا، شنبلیله و رزماری ممکن است به عنوان جایگزین درمان هورمونی مورد استفاده قرار بگیرند. این مکمل‌ها ممکن است در کاهش برخی از علائم یائسگی موثر باشند.
در هر صورت، برای تعیین روش درمانی مناسب برای یائسگی زودرس، بهتر است با پزشک گینه‌کولوژیست خود مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند بر اساس علت و علائم شما، درمان مناسب را تعیین و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
پیشگیری از یائسگی زودرس
یائسگی زودرس یا پیش از زمان معمول آن اتفاق می‌افتد و می‌تواند مشکلات جدی در سلامت زنان ایجاد کند. در حالی که دقیقاً علت یائسگی زودرس مشخص نیست، اما برخی از روش‌هایی که می‌توانند به پیشگیری از یائسگی زودرس کمک کنند عبارتند از:
سبک زندگی سالم
مراقبت از سلامت جسمی و روحی با مواردی مانند تغذیه مناسب، ورزش منظم، کاهش استرس و خواب کافی می‌تواند به حفظ سلامتی تخمدان‌ها و کاهش خطر یائسگی زودرس کمک کند.
مصرف مواد غذایی سالم
مصرف یک رژیم غذایی سالم که شامل میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی با پروتئین بالا و محصولات لبنی کم چرب است، می‌تواند به حفظ سلامت تخمدان‌ها کمک کند.
کاهش تماس با مواد شیمیایی مضر
تماس بیش از حد با مواد شیمیایی مضر مانند مواد شیمیایی در محل کار، آلودگی هوا و مواد شیمیایی در محصولات آرایشی و بهداشتی را کاهش دهید.
کنترل بیماری‌های مزمن
مدیریت بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و سایر بیماری‌های مزمن می‌تواند به حفظ سلامت تخمدان‌ها و کاهش خطر یائسگی زودرس کمک کند.
مشاوره پزشکی
در صورت داشتن علائم یائسگی زودرس یا خطر ابتلا به آن، مشاوره با پزشک گینه‌کولوژیست می‌تواند به تشخیص دقیق و درمان مناسب کمک کند.
البته در نهایت باید این نکته ذکر شود که پیشگیری قطعی از یائسگی زودرس ممکن نیست، اما رعایت این روش‌ها می‌تواند به حفظ سلامت تخمدان‌ها و به تأخیر انداختن یائسگی زودرس کمک کند. همچنین، در صورت داشتن علائم نگران‌کننده، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا به شما راهنمایی‌های دقیق‌تری درباره پیشگیری و درمان بدهد.
بارداری و یائسگی زودرس
پرسش اینجاست که بانوانی که قصد بارداری دارند با این شرایط می توانند باردار شوند یا خیر؟ چراکه یکی از عوارض یائسگی ناتوانی در بارداری است.
باید بیان کنیم که این بانوان باید برای بارداری از روش هایی مانند ivf بهره مند شوند به این منظور پس از باروری برای پشتیبانی رحم از بارداری استفاده از هورمون های استروژن و پروژسترون نیز تجویز خواهد شد.
با این روش احتمال باروری در آن ها تا 50 درصد افزایش می یابد. بعضی از خانم ها به نارسایی تخمدان اولیه مبتلا می شوند، حتی بدون اینکه روش ivf را انجام دهند. و فقط با هورمون درمانی باردار می شوند.
یائسگی ایمن کننده بانوان در برابر بیماری
عجیب نیست که بروز زود هنگام این اتفاق می تواند بانوان را بیش از سایر افراد در برابر برخی بیماری ها مانند سرطان ایمن کند. علت آن نیز کاهش تولید هورمون استروژن است. آمارها حاکی از آن هستند که بانوانی که دیرتر از زمان موعد یائسگی، یائسه شده اند بیش از سایر بانوان در معرض ابتلا به سرطان سینه بوده اند.
سخن پایانی
بروز یائسگی از جمله اتفاقات طبیعی در دوران زنانگی بانوان است، اما یائسگی زودرس نشان دهنده وجود اختلالی در آن ها خواهد بود. پیشنهاد می شود بانوانی که با علائم فوق الذکر مواجه شده اند، پیش از خودرمانی ها و یا تحمل استرس فراوان به بهترین متخصص زنان مراجعه کنند.
