بیماری التهابی لگن عارضه ای است که از ورود میکروب به ناحیه تناسلی خانم ها ایجاد می شود که موجب مشکلاتی چون عفونت رحم، عفونت تخمدان و لوله های فالوپ و… می گرد که اولین نشانه آن دردهای مزمن در شکم می باشد که در صورت عدم درمان به موقع آن ممکن است فرد به ناباروری مبتلا گردد.
بیماری التهابی لگن چیست؟
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی التهابی است که در اندامهای تناسلی زنان، به ویژه رحم، لوله های رحم و تخمدانها رخ میدهد. این بیماری معمولا ناشی از عفونت باکتریایی است که از واژن یا گردن رحم وارد سیستم تناسلی شده و به سایر اجزای لگن تناسلی انتقال پیدا کرده و گسترش می یابد.
از نشانه های بیماری التهابی لگن میتوان به درد پایین شکم، تب، خونریزی های بین دورههای قاعدگی، درد هنگام رابطه جنسی و … اشاره کرد.
برای تشخیص و درمان بیماری التهابی لگن، باید با بهترین متخصص زنان مشورت انجام شود. پزشک ممکن است با توجه به علایم، انجام آزمایشهای خون و ادرار، سونوگرافی و یا سیستروسکوپی تشخیص را تأیید کند. درمان شامل مصرف آنتیبیوتیکها جهت کنترل عفونت، آرامش و استراحت، و در موارد شدیدتر، بستری در بیمارستان است.
بیماری التهابی لگن اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرد مشکلات زیادی برای فرد مبتلا به وجود می آورد از جمله: دردها و عفونت های مزمن لگنی، بارداری خارج از رحم، ناباروری، تشکیل شدن آبسه در داخل لگن
علل بروز بیماری التهابی لگن
- عدم رعایت بهداشت در مقاربت های جنسی
- ورود میکروب هایی که موجب عفونت های سوزاک یا قارچ کلامیدیا می گردند.
طبق تحقیقات انجام شده و آمارهایی که به دست آمده است، هرسال صدهزار نفرخانم در دنیا دچار بیماری التهاب لگنی می گردد که حدودا۱۵% آنها به ناباروری و۱۰% آنها به بارداری خارج از رحم دچار می شوند، لازم به ذکر است که در صورت عدم به تشخیص به موقع بارداری خارج از رحم با عواقب خطرناکی باید دست و پنجه نرم کرد که حتی ممکن است منجر به مرگ فرد گردد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری التهابی لگن می باشند؟
- خانم های بالای ۲۰ سال
- خانم های که در سن باروری می باشند.
- خانم هایی که روابط جنسی متعددی تجربه نموده اند.
- خانم های باردار
- خانم هایی که در سن یائسگی می باشند.
- خانم هایی که از دوش واژینال استفاده می کنند.
- خانم هایی که کمتر از ۲۵ سال که از نظر جنسی فعال هستند.
- عدم رعایت بهداشت در زمان برقراری رابطه جنسی
- خانم هایی که از IUD برای کنترل زایمان استفاده می کنند.
- افرادی که دچار STD درمان نشده باشند.
- داشتن سابقه بیماری التهابی لگنی
روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری التهابی لگن
- پرهیز از رابطه جنسی متعدد
- پرهیز از زابطه جنسی مقعدی یا دهانی
- برقراری رابطه جنسی محافظت شده و یا کاندوم
- افرادی که از نظر جنسی فعال هستند لازم است که هرسال آزمایش کلامید انجام دهند.
- درمورد آزمایشات STD اطلاعات خود را کامل کرده و در صورت لزوم حتما این آزمایش را انجام دهند.
علائم ابتلا به بیماری التهابی لگن
- احساس درد مزمن در ناحیه پایین شکم
- بوی بد واژینال
- تب کردن
- مشاهده ترشحات غیر معمول
- مشاهده خونریزی دربین سیکل قاعدگی
- درد و خونریزی در زمان برقراری رابطه جنسی
- احساس سوزش در حین ادرار
روش های تشخیص التهاب لگنی
تشخیص بیماری التهابی لگن (PID) معمولاً بر اساس سوابق بیماری، علائم و نشانهها، ارزیابی فیزیکی و آزمایشهای تشخیصی انجام میشود. در ادامه، روشهایی که برای تشخیص PID استفاده میشود را بررسی میکنیم :
- سوابق بیماری: پزشک ابتدا تاریخچه بالینی شما را جمعآوری میکند و به سوالاتی درباره علائم، درد، تغییرات در دوره قاعدگی، روشهای محافظتی تناسلی و عوامل خطر مانند عفونتهای قبلی و رفتار جنسی پرداخته میشود.
- ارزیابی فیزیکی: پزشک بررسی فیزیکی انجام میدهد و به دنبال علائم و نشانههای مربوط به PID میگردد. این ارزیابی شامل بررسی درد و حساسیت در ناحیه تناسلی، ضربان قلب و دمای بدن است.
- آزمایش خون: آزمایش خون به منظور بررسی التهاب در اثر عواملی مانند سدیم سرم، سرعت رسوب پلاکت (ESR) و پروتئین C-واکنشی (CRP) انجام میشود.
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار برای بررسی عفونت مجاری ادراری صورت میگیرد و میتواند به تشخیص PID کمک کند.
- آزمایشهای تشخیصی تکمیلی: برخی آزمایشهای تشخیصی تکمیلی ممکن است شامل سونوگرافی ترانسواژینال (TVUS) برای تصویربرداری از لگن تناسلی، آزمایش PCR برای تشخیص عوامل عفونتی خاص مانند کلامیدیا و گونورها باشد.
در صورت عدم کسب اطلاعات کافی از روش های ذکر شده و نیاز به کسب اطلاعات بیش تر، پزشک ممکن است از روشهای تشخیصی دیگری مانند لاپاراسکوپی جهت بررسی داخل لگن استفاده می نماید.
در صورت تشخیص هر گونه علامت یا عارضهای که ممکن است به PID اشاره کند، به طبیب مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب انجام شود.
در صورتی که هر یک از علائم بالا را مشاهده نمودید لازم است حتما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید تا قبل بروز مشکلات جدی تری مشکل را بررسی و سریعا تحت درمان قرار دهد.
آیا آزمایش PCR برای تشخیص PID مورد استفاده قرار میگیرد؟
آزمایش PCR (Polymerase Chain Reaction) در برخی موارد مورد استفاده قرار میگیرد که جهت تشخیص عوامل عفونی خاصی که ممکن است به بیماری التهابی لگن (PID) منجر شوند. برخی از این عوامل عفونتی شامل کلامیدیا و گونوره (نوعی باکتری) میباشند.
آزمایش PCR با استفاده از روش مولکولی صورت می گیرد. که با استفاده از این روش میتوان DNA یا RNA عوامل عفونتی را در نمونههای بالینی تشخیص داد. در صورت داشتن هر نوع شکی در خصوص عامل عفونی خاص همچون کلامیدیا، نمونههایی از ادرار، ترشحات رحمی یا نمونههای سایر منابع ممکن جمعآوری میشوند و سپس آزمایش PCR بر روی این نمونهها انجام میشود. اشخاص با استفاده از این آزمایش ها قادر هستند که به صورت حساس و خاص، حضور یا عدم حضور عامل عفونتی را تشخیص دهد.
آزمایش PCR برای تشخیص PID معمولاً در موارد خاص و در صورت نیاز به تشخیص دقیق و مشخص بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. تصمیم در مورد انجام این آزمایش توسط پزشک شما بر اساس تاریخچه بالینی، علائم، نشانهها و مطالعات قبلی شما اتخاذ خواهد شد.
درمان التهاب لگن
پس از اینکه این بیماری ها توسط بهترین متخصص زنان تشخیص داده شد، جهت درمان اقدامات لازم انجام می شود. جهت عفونت، از داروهای آنتی بیوتیک استفاده می شود. ولی چنانچه این بیماری سبب ایجاد بافت اسکار شود، جهت رفع و درمان آن کاری نمی توان انجام داد.
در صورتی که به بیماری های التهاب لگنی دچار هستیدف تا زمان بهبود کامل نباید هیچ نوع رابطه جنسی داشته باشید. ممکن است در مواقع نادر، جراحی پیشنهاد شود. جراحی زمانی انجام می شود که آنتی بیوتیک به رفع بهبودی کمکی نکرده و آبسه پاره شده باشد.
داروهای آنتی بیوتیک برای درمان التهاب لگن
متخصص زنان پس از تشخیص PID در ابتدا برای درمان فوری ترکیبی از داروهای آنتیبیوتیک را تجویز میکند. بعد از آمادهشدن جواب آزمایشها و تشخیص نوع عفونت نسخهای مطابق با آن عفونت خاص تجویز میشود. داروهای خود را به طور کامل مصرف کنید. ممکن است بعد از چند روز علائم شما برطرف شود. در این شرایط نباید داروها را خودسرانه قطع کنید. احتمالا پزشک از شما بخواهد سه روز بعد از شروع مصرف دارو به او اطلاع دهید که علائم بهبود پیدا کرده است یا نه.
عوارض التهاب لگن
در صورت عدم درمان به موقع بیماری های التهابی لگن، در دستگاه تناسلی به مرور بافت اسکار و آبسه ایجاد می شود. هر دوی این عوارض ممکن است سبب آسیب به دستگاه تولید مثل شود و ممکن است این آسیب، دائمی باشد. برخی از این آسیب ها عبارتند از :
- بارداری خارج رحمی که در صورت ایجاد اسکار در لوله های فالوپ ایجاد می شود.
- در صورتی که تعداد دفعات ابتلا به بیماری های التهاب لگنی افزایش یابد و یا درمان به موقع صورت نگیرد، می تواند سبب ناباروری در افراد شود.
- ابتلا به بیماری های التهاب لگنی سبب درد مزمن لگن می شود. این درد ممکن است تا ماه ها و حتی سال ها طول بکشد. جای اسکار نیز سبب درد حین تخمک گذاری و یا برقراری رابطه جنسی می شود.
- در صورتی که لوله تخمدان آبسه کند، چرک روی تخمدان و لوله های فالوپ اثر گذاشته و در صورت عدم درمان، می تواند خطری برای زندگی داشته باشد.
سوالات متداول
آیا التهاب لگن سبب بارداری خارج رحمی می شود؟
در صورت عدم درمان بیماری التهاب لگنی، امکان ایجاد بافت اسکار در لوله های فالوپ وجود دارد. این بافت سبب مسدود کردن مسیر تخمک می شود و به همین دلیل تخمک نمی تواند به رحم برسد. در نتیجه لوله های فالوپ کاشته شده و بارداری خارج رحمی را سبب می شود.
آیا رابطه جنسی دردناک نشان از بیماری التهاب لگن است؟
در صورتی که رابطه جنسی دردناک همراه با خونریزی دارید، باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. درد شدید حین رابطه جنسی می تواند ناشی از التهاب لکن، عفونت رحم و یا واژن باشد.