هیستروسکوپی یک عمل جراحی تشخیصی است که به منظور بررسی کردن و تشخیص خونریزی های غیر طبیعی رحمی و ساختمان آن انجام می گیرد. این عمل جراحی به پزشک زنان و زایمان این اجازه را می دهد که رحم و ساختمان آن را برای مشکلات و خونریزی های داخلی آن بررسی نماید . در هیستروسکوپی پزشک متخصص وسیله ای به نام هیستروسکوپ (که لوله ای مجهز به دوربین و چراغ می باشد) را از طریق واژن وارد رحم کرده و به بررسی ساختمان رحم می پردازد. در این عمل هیچ گونه برشی روی بدن بیمار ایجاد نمی شود.
کاربردهای هیستروسکوپی
از مهم ترین کاربردهای این روش عبارتند از :
هیستروسکوپی تشخیصی
عمل هیستروسکوپی تشخیصی به منظور تشخیص بیماری هایی مانند پولیپ رحم ، فیبروم رحم، افزایش ضخامت اندومترو … انجام می گیرد. گاهی نیز ممکن است که پزشک جراح قبل از عمل جراحی کورتاژ نیاز به هیستروسکوپی داشته باشد.
هیستروسکوپی جراحی
هیستروسکوپی جراحی برای جراحی های برداشتن پولیپ های داخل رحم ، بر طرف کردن چسبندگی های داخل رحم ، برداشتن فیبروم رحم ساب موکوز و برداشتن سپتوم (دیواره رحمی) مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی ممکن است که همراه با هیستروسکوپی، لاپاراسکوپی نیز انجام شود تا درون لگن نیز مورد بررسی قرار گیرد.
نحوه انجام هیستروسکوپی
عمل جراحی هیستروسکوپی معمولا تحت بی حسی موضعی انجام می شود. جراح ابتدا منطقه مورد نظر را ضد عفونی کرده و سپس از طریق دهانه رحم ، هیستروسکوپ را وارد رحم می نماید . یک مخزن مایع یا گاز نیز به هیستروسکوپ متصل می شود تا با استفاده از آن فضای داخل رحم به وسیله هیستروسکوپ دیده شود. بعد از بررسی های انجام شده در صورت نیاز به جراحی های کوچک ، جراح با وارد کردن وسایل خاص از مجرای تعبیه شده در دستگاه اقدامات لازم را انجام می دهد.
انواع هیستروسکوپی
هیستروسکوپی تشخیصی
یکی از کاربردهای هیستروسکوپی برای مشاهده داخل رحم و تشخیص شرایط غیرطبیعی آن می باشد . این شرایط شامل چسبندگی رحم ، فیبروم داخلی ، اسکار ( بافت اضافی بعد از بهبود زخم ایجاد می شود) پولیپ ( بافت توده ای شکل ) و مشکلات ژنتیکی و مادرزادی می باشد .
- هیستروسکوپی درمانی
علاوه بر تشخیص اختلالات از طریق این روش، می توان درمان کرد. ابزار هیستروسکوپی تشخیصی مشابه هیستروسکوپی درمانی می باشد ولی تفاوت هایی جزئی دارند. از آنجائیکه این وسیله برای درمان اختلالات درون رحم به کار می رود به آن هیستروسکوپی رحم نیز می گویند . ابزار هیستروسکوپی پهن تر می باشد و از این طریق فیبروم ، بافت اسکار و پولیپ از رحم برداشته می شود. همچنین مشکلات مادرزادی از این روش قابل درمان می باشد. هیستروسکوپی روشی موثر برای درمان خونریزی شدید رحم می باشد که از طریق برداشتن آندومتر درمان صورت می گیرد.
درمان ناباروری با هیستروسکوپی
برای درمان ناباروری از روشهایی نظیر جراحی لاپاراتومی و هیستروتومی استفاده می شود. هم اکنون از روش هیستروسکوپی علاوه بر تشخیص بیماری ها و اختلالات داخل رحم به درمان عوامل ناباروری می پردازد. این عوامل به شرح ذیل می باشد:
- اختلال سپتوم رحم
- مشکل انسداد لوله های رحمی
- چسبندگی در داخل رحم
- پولیپ و میوم زیر مخاطی
انجام هیستروسکوپی قبل از عمل IVF
برای انجام عمل لقاح خارج رحمی IVF حتما باید هیستروسکوپی انجام داد. دلیل ان اینست که رحم قبل از بارور شدن به وسیله تخم باید سالم باشد. تشخیص و بررسی سلامت رحم و تایید آن به وسیله هیستروسکوپی انجام می شود. این کار باعث شده که درصد موفقیت IVF بالا رفته و نتایج موثری ایجاد کند. با انجام هیستروسکوپی از انجام مجدد IVF جلوگیری شده و در هزینه و زمان بیمار صرفه جویی می شود.
بعد از عمل هیستروسکوپی رحم
برای پیشگیری از ایجاد اسکار و چسبندگی رحم سوند ادراری در رحم قرار می گیرد . همچنین پزشک متخصص زنان برای ترمیم آندومتر و پیشگیری از ایجاد عفونت احتمالی داروهای هورمونی و آنتی بیوتیک به بیمار تجویز می کند.
عوارض هیستروسکوپی
هیستروسکوپی مانند سایر عمل های جراحی دارای عوارضی برای بیمار دارد که برخی از آنها موقت بوده و بهبود می یابند و برخی از آنها را باید با مشورت پزشک درمان کرد .شایع ترین عوارض شامل موارد ذیل می باشد :
- سوراخ شدن رحم که خود به خود ترمیم می شود .
- خونریزی واژن ( ۱ الی ۲ روز بعد از جراحی بهبود می یابد )
- احساس درد در شکم ( به مدت ۲ روز )
- تروما در رحم که خود به خود بهبود می یابد .
هیستروسکوپی پولیپ
پولیپ در اثر رشد غیر عادی توده های خوش خیم در دیواره اندام های بدن به وجود می آید . یکی از شایع ترین پولیپ ها، پولیپ رحم می باشد . این پولیپ به صورت تکه گوشت اضافی به اندازه چند میلی متر تا چند سانتی متر در دهانه رحم یا داخل بافت آندومتر به وجود می آید . پولیپ معمولا در دوران بارداری و یائسگی ایجاد می شود که معمولا خوش خیم می باشد .یکی از روش های درمان پولیپ خارج کردن آن از رحم می باشد که از طریق هیستروسکوپی انجام می شود. از آنجا که بیشتر عمل های هیستروسکوپی برای خارج کردن پولیپ از رحم می باشد به نام هیستروسکوپی پولیپ نیز شناخته شده می باشد .
زمان انجام هیستروسکوپی
بعد از پایان پریود یا یک هفته بعد از پایان آن بهترین زمان برای انجام هیستروسکوپی می باشد. زیرا رحم کاملا پاک شده و برای مشاهده مناسب می باشد . پزشک برای پیشگیری از افزایش ضخامت آندومتر توصیه به مصرف قرص HD یا تزریق آمپول آگونیست GNRHاز روز ۵ پریود می کند و بعد از گذشت ۲ الی ۳ روز از اتمام پریود برای انجام عمل مراجعه کنند. انجام این عمل برای زنان در دوران یائسگی در هر زمانی امکان پذیر و بلامانع می باشد .
هزینه عمل هیستروسکوپی
مدت زمان این جراحی کم بوده و به سرعت انجام می شود. هزینه عمل هیستروسکوپی در برخی موارد از هزینه جراحی کیست تخمدان کمتر می باشد .
مزایای روش هیستروسکوپی
هیستروسکوپی نسبت به عمل جراحی باز دارای مزایایی می باشد که می توان به موارد زیر اشاره نمود :
۱ـ نیازی به باز کردن شکم ندارد.
۲ـ بهبودی سریع تر صورت می گیرد.
۳ـ زمان مورد نیاز برای بستری در بیمارستان کاهش می یابد.
۴ـ نیاز به مصرف دارو و مسکن ها کاهش می یابد.
۵ـ جلوگیری از هیسترکتومی(عمل برداشتن رحم)
مراقبت های بعد از هیستروسکوپی
- احساس درد و خروج ترشحات از واژن بعد از جراحی هیستروسکوپی رحم ممکن است برای فرد وجود داشته باشد که موقت بوده و در کوتاه مت بهبود می یابد.
- از آنجائیکه در این عمل از مواد بیهوشی استفاده می شود نیاز به چند ساعت استراحت در بیمارستان دارد تا اثر داروی بیهوشی از بین رود.
- بعد از هوشیاری بیمار می تواند مایعات مصرف کند.
- تا زمان متوقف شدن خونریزی از داشتن رابطه جنسی خودداری شود.
- بعد از گذشت یک الی دو روز فرد می تواند به زندگی روزمره خود بازگردد و فعالیت های خود را انجام دهد.
- بعد از جراحی داروهایی که طبق نظر پزشک تجویز شده در زمان مقرر مصرف شود.
- بسیاری از مراجعه کنندگان سوال میکنند چند روز بعد از هیستروسکوپی پریود میشویم؟ نامنظم شدن پریود بعد از هیستروسکوپی طبیعی بوده و ممکن است تا چند ماه ادامه داشته باشد.
احتمال بارداری بعد از هیستروسکوپی
یکی از شایع ترین سوالاتی که برای افراد پیش می آید اینست که امکان بارداری بعد از هیستروسکوپی وجود دارد یا نه ؟ افراد بعد از گذشت ۶ الی ۱۲ ماه از جراحی هیستروسکوپی می توانند باردار شوند.
فیلم هیستروسکوپی
